Uit diverse bronnen blijkt dat minder dan 1% van alle start-ups doorgroeit naar de scale-up fase. Waarom is dit percentage zo ontzettend laag? Hoe komt het dat de meerderheid van de bedrijven niet doorgroeit naar next-level? Waarom lopen deze bedrijven op een bepaald moment vast?
Een scale-up is volgens het Britse Scale-up Institute ‘een bedrijf met minstens tien medewerkers dat gedurende drie jaar minimaal 20% per jaar groeit’. Ook wordt er vaak een omzet indicatie aan toegevoegd van tussen de 5 en 10 miljoen euro om de definitie compleet te maken.
Voordat een start-up de scale-up fase bereikt, krijgt het onherroepelijk te maken met groeipijnen. Elk bedrijf doorloopt een aantal groeifasen en het einde van elke fase kenmerkt zich door een crisis met terugval in omzet en winst. De boel loopt vast en men komt niet verder. Probeer die groeipijnen voor te zijn door tijdig in te grijpen!
Laten we eens kijken naar de, in mijn ogen, meest cruciale factoren om door te groeien naar de scale-up fase:
#1 Stel het juiste groei team samen
In de praktijk kom ik bedrijven tegen met mooie ambities, maar al te vaak blijkt dat het management team in de huidige samenstelling niet in staat is om die groei te realiseren. Oprichters zijn vol enthousiasme gestart met het bedrijf, zijn gegroeid maar dan blijkt de samenwerking toch niet zo lekker te lopen. Of er is zelfs sprake van fricties en een hoop onuitgesproken onenigheid. Dit kost veel negatieve een intern gerichte energie wat ten koste gaat van de aandacht voor de markt en operations. Past de strategische koers wel bij de ambities en talenten van de individuele team leden? Zijn de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden wel duidelijk genoeg? Vullen de team leden elkaar optimaal aan? Het executive team is een van de belangrijkste fundamenten van het bedrijf, dus besteed geregeld aandacht aan persoonlijke- en team ontwikkeling. In mijn ogen allemaal van cruciaal belang. Groeiambities kunnen nog zo reëel zijn, zonder het juiste kan het niet worden gerealiseerd.
#2 Dream big!
Stel duidelijke, ambitieuze doelen ofwel de Big Hairy Audacious Goal (BHAG, Verne & Harnish). Wie ‘klein denkt’ zal nooit groot worden. Droom en stel gerust ambitieuze doelen, en zet ze aan de stip van de horizon. Zorg dat ze concreet en meetbaar zijn, binnen een bepaald tijdsbestek met een duidelijk eindpunt. Zo’n helder doel zet de neuzen dezelfde kant op gaat dan fungeren als driver voor het realiseren ervan. Mits helder, consistent en frequent gecommuniceerd naar de medewerkers toe uiteraard. Dan gaat het echt werken als een magneet voor de gehele organisatie!
#3 Draag je kernwaarden uit
Kernwaarden zijn een van de meest essentiële bouwstenen van het bedrijf. Ze vormen de basis voor alles in de organisatie, een ijzersterke cultuur. Kernwaarden komen voor uit de identiteit (“Wie zijn wij”) en bepalen wat het bedrijf belangrijk en waardevol vindt. Kernwaarden sturen hoe dingen worden gedaan, (oa. de processen) en wat er wordt gedaan (met name het gedrag dat de medewerkers vertonen). Door de kernwaarden continue uit te dragen, in je gehele business, creëer je de belangrijke basis van de cultuur van je organisatie. En je geeft aan medewerkers in het dagelijkse werk richting in manier van werken. Ook werkt het positief naar buiten toe, bijvoorbeeld bij het aantrekken van nieuw talent. Ik denk dat kernwaarden naar de toekomst toe een nog veel belangrijkere pijler gaan vormen omdat we steeds meer bedrijven zien opkomen waarin (maatschappelijke) waarden een belangrijk onderdeel vormen van hun business (purpose Driven).
#4 Leren loslaten
Voor veel oprichters / ondernemers door hun bedrijf zien groeien is loslaten een heel serieus thema. Gedreven door ondernemerschap, perfectionisme, controle behoefte is het voor hen heel lastig om zaken te leren loslaten als het bedrijf groeit. En toch is het nodig anders gaan ze zelf de grootste blokkade vormen voor hun eigen succes. Dus leren vertrouwen op je MT en andere collega’s binnen de organisatie. Geef ruimte en verantwoordelijkheid. Liefst zo laag mogelijk in de organisatie, zodat energie en creativiteit loskomt die bijdraagt aan de ontwikkeling van het bedrijf. Controle behoefte en perfectionisme zijn vaak diepgewortelde patronen waarvan het lastig is om ervan los te komen. Zoektocht in de diepere psyche van de oorzaken ervan kan helpen bij het proces om meer te leren vertrouwen op de omgeving. Niet makkelijk, maar nogmaals wel echt noodzakelijk!
#5 Betrek medewerkers
Ik stipte het al even aan bij het vorige punt. Betrokkenheid van medewerkers is cruciaal voor de groei en succes van het bedrijf. Afhankelijk van het type product of dienst, helpt het om de verantwoordelijkheid zo laag mogelijk in de organisatie te leggen. De tijd van de top-down benadering is voorbij, dat is oud denken. Zeker de jongere generatie wil substantieel bijdragen aan de organisatie en heeft daarom behoefte aan persoonlijke en professionele ontwikkeling. Het krijgen van vrijheid, verantwoordelijkheid en ruimte voor creativiteit wordt belangrijker gevonden dan een nieuwe leaseauto. Dit alles uiteraard binnen de gestelde strategie, business planning en kaders. Leiderschap zonder al te groot ego, en met empathie zijn daarom belangrijke ingrediënten om het optimale uit je mensen en dus je organisatie te halen. Pas dan kan het grote potentieel worden benut en groei naar de volgende fase worden gerealiseerd.
#6 Schaal niet te vroeg
Opschalen is als het bouwen van een huis: het lukt niet als het fundament niet gedegen is neergezet. Zorg dat je je businessmodel en je waardepropositie goed op orde hebt, voor je denkt aan doorgroeien, en neem de tijd. Start dicht bij huis, zorg dat je organisatie staat en schaal dan pas op naar andere internationale markten. Een onderzoek van Deloitte toont aan dat scale-ups twee keer langer doen over de periode oprichting tot marktintroductie dan start-ups. Dit geldt uiteraard voor strategische koers, de organisatie, structuur en cultuur. Houd schaalbaarheid van zowel product als markt altijd in het achterhoofd gedurende de start-up fase zodat er continue wordt gewerkt aan de versterking van het fundament voor de volgende groeifase.
#7 Houd genoeg geld op de bank
Misschien overbodig te noemen, maar doe het toch maar even. In een bedrijf dat groeit, smelt cash als sneeuw voor de zon, want groei vraagt om geld. Plannen, ambities, toptalenten, strategie… ze zijn allemaal nodig, maar zonder cash hou je het niet lang vol. ‘Succesvolle bedrijven houden met opzet drie tot tien keer zoveel cash in reserve als hun concurrenten’, aldus Jim Collins in Great by Choice. Om tegenslagen en onvoorziene omstandigheden te kunnen pareren.
Tot slot: de waarde van de externe blik
Ik zie veel start-ups en scale-ups met mooie ideeën voorbij komen. Daarbij zie ik ook dat de ondernemer(s) of het executive team zelf inmiddels al in zodanig vaste patronen zitten, dat het voor hen aan de nodige scherpte ontbreekt. Scherpte die nodig is om de blinde vlekken waar te nemen die belemmeringen en blokkades vormen voor verdere ontwikkelingen van het bedrijf. De blik van buiten helpt om te versnellen en juist die aandachtspunten op tafel te krijgen om op door te kunnen pakken. Het helpt om de boel weer snel op de rails te krijgen en waarde te creëren.
Roger van Lier – Van Lier Management & Participaties B.V. – Interim executive, non-executive en/of investeerder. Richt zich volledig op scale-up van stagnerende familiebedrijven en MKB in de sectoren lifestyle en technology.
Recent Comments